مجلات عامه پسند در خدمت عامه مردم

تاکنون به این فکر کرده اید که مجلات عامه پسند چه خدمتی به مردم می کنند؟ برای این منظور اول باید ببینیم مجلات عامه پسند کدامند.
مجلات عامه پسند ویژگی هایی دارند که آنها را از سایر مجلات متمایز می کند و تشخیص آنها را آسان می نماید. بارزترین ویژگی آنها این است که به رشته و موضوع واحدی نمی پردازند و در عوض به هر آنچه "ذوق عامه" می پسندد می پردازند. ذوق "عامه" هم که محدود به موضوعاتی خاص نمی شود، و این می شود که در این قبیل مجلات از مسائل سطحی پزشکی و روانشناسی-که اغلب آنها هم ترجمه های گرته برداری شده از مقالات درجه سه در این زمینه است- مصاحبه با بازیگران و مطرح کردن جزئیات حاشیه ای زندگی آنها و یک سری داستان های عاشقانه عامه پسند گرفته تا آشپزی و فال ماه تولد و عجایب جهان همه و همه گنجانده شده است. البته همه این موارد در فواصل تبلیغات متعدد قرار گرفته اند

تا اینجا شاید هیچ ایرادی وارد نباشد و اساساً این شله قلمکار بودن این گونه مجلات مشکلی برای مخاطب آن ایجاد نکند. اما آنچه این مجلات را از اعتبار و ارزش فرهنگی ساقط می کند، جریان فکری است که هدایت گر روند تهیه و تدوین آنها بوده و نیز هدفی است که این اوراق در پی آن هستند. یک نگاه ساده بینانه شاید خطری از این بابت احساس نکند و بپندارد که این اوست که با خواندن این مجله نفعی برده و به هدف خود که کسب اطلاعات و یا سرگرم شدن باشد، رسیده است. حال آنکه در غالب موارد در برابر چنین خوانندگان قشری نگری این مجله است که با خوانده شدن به هدف خود رسیده است. آری، جریان فکری که بر این مجلات حاکم است از انتخاب مطالب و عکس ها گرفته تا نحوه ی چیدمان آنها و به کارگیری رنگ آمیزی مورد نظر و نیز نحوه ی چیدن تبلیغات در فواصل مطالب، همه را به دقت و در راستای هدف خود آراسته و بدین ترتیب به شکلی که بسیار طبیعی و اتفاقی می نماید، افکار و عقاید دلخواه خود را به طیف گسترده ی مخاطبانش القا می کند.

اگر این اتفاق یک یا دو بار بیفتد یعنی هر مخاطبی یک یا دو بار به سراغ این مجلات برود شاید معضلی به بار نیاورد، اما از آنجا که به خاطر عامه پسند بودنشان باعث جلب رضایت مخاطبشان می شوند، هواداران زیادی پیدا می کنند و این عده، از مشترکین و مخاطبان پر و پا قرص آنها می شوند و این توالی و تعدد مراجعه به این مجلات کم مایه و سطحی تهدید را دو چندان می کند، تهدید خطری که در کمین افکار عمومی جامعه است.

اصطلاح دیگری که به اکثر مجلات عامه پسند نسبت داده می شود، "مجلات زرد" است. به طور کلی در قلمرو مطبوعات به هر چیزی که رنگ زرد اطلاق شود- کتاب یا روزنامه یا مجله- بیانگر آن است که آن محصول در بردارنده المان های ضد ارزشی و ضد فرهنگی است و با فساد و انحراف فکری آمیخته است.

بهتر است آنچه در خصوص مجلات زرد بیان شد را با مثالی شفاف تر کنیم و به همین منظور به سراغ مجله ی "بانوی شرقی" می رویم:

مجله ی "بانوی شرقی" یکی از همین مجلات است که البته راجع به عنوانش بعد از آنکه تورقی در مجله کردی باید فکر کنی. ابتدا تصویر یک بازیگر زن خوش چهره که نقش اول پر بیننده ترین فیلم یا سریال هفته های اخیر بوده، روی جلد مجله نگاه تو را به خود می کشاند، اما تو کنجکاوانه از آن می گذری و شروع به تورق می کنی. هر چه پیش تر می روی بیشتر شک می کنی که این یک مجله ی فرهنگی هنری است یا آلبوم عکس بازیگران محبوب دختران و پسران جوان! هر کدام از این بازیگران که با نمایی تمام قد یک صفحه (گلاسه) را به خود اختصاص داده اند، لبخند رضایت آمیزی نیز بر لب دارند. تصویر این لبخند ها با ژست ها ی مختلفی که بازیگران به خود می گیرند و آن ظاهر آراسته و بی نقصی که به مدد انواع و اقسام جراحی ها و گریم ها و نورپردازی ها پدید آورده اند، رفته رفته تو را به این سمت می کشاند که شادی واقعی را اینها احساس می کنند و زیبایی واقعی را اینها دارند، برای همین است که از زندگی شان راضی اند و لبخند رضایت دارند و ...، به این فکر که فرو می روی دست اندازی تو را به خود می آورد و آن چیزی نیست جز انبوهی از تبلیغات مراکز جراحی زیبایی صورت، بینی، گونه و ابرو و دور چشم و غیره و ذلک! اینجا معلوم می شود تمام آن بازیگران بیچاره ای که عکسشان از مقابل دیدگان تان گذشت حکم فلش هایی را داشتند که شما را به این مراکز رهنمون کنند. چه خدمت بزرگی!
حالا مجله را ببند و یکبار دیگر به عنوان آن نگاهی بنیداز. "بانوی شرقی". پیشنهاد بهتری به ذهنت نمی رسد؟ بانوی غربی چطور است؟ یا نه شاید اصلا به بانوی غربی توهین شود، "بانوی غرب زده" بهتر نیست؟